Huyện Kiên Hải là một huyện đảo thuộc tỉnh Kiên Giang, có 23 hòn đảo lớn nhỏ nằm trong khu vực biển Tây Nam. Đơn vị hành chính gồm có 04 xã, diện tích tự nhiên 27,85 km2. Trung tâm hành chính huyện đặt trên địa bàn xã Hòn Tre cách trung tâm thành phố Rạch Giá về hướng Tây khoảng 30 km đường biển, đảo xa nhất cách trung tâm thành phố Rạch Giá là 90 km (Quần đảo Nam Du), giao thông chính là đường thủy, dân cư sinh sống chủ yếu bằng nghề khai thác đánh bắt, nuôi trồng thủy sản, sản xuất nông nghiệp và dịch vụ du lịch.
Lịch sử hình thành huyện Kiên Hải
Cuối năm 1982, trước yêu cầu an ninh, quốc phòng, phát triển kinh tế biển đảo, Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh Kiên Giang nhận thấy vùng biển Kiên Giang rất rộng lớn, nhiều đảo cách đất liền rất xa, có đảo hơn 100 km, rất khó cho công tác quản lý, cũng như chỉ đạo phát triển kinh tế – xã hội, quốc phòng – an ninh trên vùng biển đảo, nên Tỉnh quyết định đề nghị Chỉnh phủ cho thành lập huyện mới, lấy tên là huyện Kiên Hải (Kiên là chữ đầu Kiên Giang, Hải là biển).
Ngày 29 tháng 3 năm 1983, Chỉnh phủ quyết định thành lập huyện Kiên Hải trên cơ sở lấy toàn bộ xã đảo Lại Sơn (gồm cả quần đảo Nam Du và Hòn Tre) của huyện An Biên; quần đảo Hải Tặc, Bà Lụa và Hòn Nghệ thuộc huyện Hà Tiên, huyện có 06 xã gồm: Xã Hòn Tre (trung tâm hành chính huyện), xã An Sơn (quần đảo Nam Du), xã Lại Sơn (hòn Sơn Rái), xã Hòn Nghệ, xã Sơn Hải (quần đảo Bà Lụa) và xã Tiên Hải (Quần đảo Hải Tặc).
Đến năm 1987, điều chỉnh địa giới hành chính lần thứ nhất, Kiên Hải còn 05 xã, xã Tiên Hải được giao về thị xã Hà Tiên.
Đến năm 2000, điều chỉnh địa giới hành chính lần thứ hai, xã Hòn Nghệ và xã Sơn Hải giao về cho huyện Kiên Lương. Kiên Hải còn lại 3 xã là Hòn Tre, Lại Sơn và An Sơn, diện tích tự nhiên là 27,85 km2, gồm 23 đảo, trong đó xã An Sơn gồm 21 đảo.
Năm 2005, xã Nam Du được thành lập, trên cơ sở tách ra từ xã đảo An Sơn huyện Kiên Hải gồm có 10 hòn đảo, với 03 ấp: An Bình, An Phú và Hòn Mấu.
Hiện nay, huyện Kiên Hải có 04 xã, 13 ấp với 23 hòn đảo:
Giao thông của huyện chủ yếu là đường biển nối huyện đảo với đất liền và các xã trong huyện. Có tuyến đường biển chính với tổng chiều dài khoảng 90 km, từ Rạch Giá đi Hòn Tre dài 28km, Rạch Giá đi Lại Sơn 60 km và đi An Sơn, Nam Du là 90km. Hiện nay, trên các tuyến từ Rạch Giá đi Hòn Tre, Lại Sơn, An Sơn đã có nhiều tàu cao tốc hoạt động nên việc đi lại giữa các đảo rất nhanh chóng và thuận lợi.
Hiện nay, các xã Hòn Tre, Hòn Sơn, An Sơn và Nam Du đã được Nhà nước đầu tư làm đường bê tông quanh đảo, ngang đảo, lộ giao thông nông thôn rất thuận tiện cho việc đi lại của nhân dân trên đảo.
Điện lưới quốc gia đã được Nhà nước đầu tư kéo từ đất liền ra xã đảo Hòn Tre và xã đảo Lại Sơn, riêng 02 xã An Sơn và Nam Du sử dụng điện bằng máy phát 24/24giờ, cơ bản đáp ứng nhu cầu sử dụng điện của nhân dân.
Huyện đảo Kiên Hải với hai thế mạnh kinh tế biển
Huyện Kiên Hải có hải phận rộng lớn, rất thuận lợi để phát triển các ngành kinh tế biển, nhất là khai thác, nuôi trồng, chế biến hải sản…Kiên Hải có nhiều đảo với nhiều bãi biển đẹp, hoang sơ, cát trắng, nước trong xanh như: Bãi Bàng, Bãi Bấc, Bãi Thiên Tuế, Bãi Giếng của xã Lại Sơn; Bãi Cây Mến, Bãi Đất Đỏ, Bãi Ngự của xã An Sơn; Bãi Hòn Mấu, Hòn Dầu của xã Nam Du, cùng với nhiều loài hải sản phong phú, môi trường trong lành và con người thân thiện…là tiềm năng lớn để phát triển du lịch biển theo hướng du lịch sinh thái. Lại Sơn và Quần đảo Nam Du cũng được tỉnh công nhận là khu du lịch địa phương là tiền đề để du lịch Kiên Hải ngày càng phát triển tương xứng với tiềm năng lợi thế của huyện.
Khai thác tiềm năng kinh tế thủy sản
Tiềm năng, lợi thế kinh tế thủy sản của huyện đảo Kiên Hải với hai ngành nghề chính là khai thác đánh bắt và nuôi cá lồng bè trên biển đang được đầu tư phát triển theo hướng bền vững.
Khai thác đánh bắt trên ngư trường, huyện tập trung vào chất lượng và giá trị, bảo vệ nguồn lợi thủy sản, tăng cường quản lý vùng biển, xử lý nghiêm đánh bắt trái phép ven bờ, vùng lộng, vùng khơi và vi phạm vùng biển nước ngoài. Đối với nuôi trồng thủy sản, chủ yếu là nuôi cá lồng bè trên biển quanh các đảo, huyện khuyến cáo, hướng dẫn ngư dân áp dụng quy trình nuôi khoa học, kiểm soát môi trường nước nhằm đảm bảo an toàn, tránh rủi ro, dịch bệnh, hạn chế thiệt hại.
Phát triển bền vững và hiệu quả ngành kinh tế thủy sản trong thời gian tới, huyện đảo Kiên Hải quy hoạch và xây dựng dự án nuôi trồng thủy sản theo hướng nuôi biển, ven biển, quanh các đảo gắn với bảo vệ nguồn lợi thủy sản vùng biển đảo. Chuyển mạnh nuôi trồng thủy sản theo phương thức công nghiệp, ứng dụng công nghệ cao gắn với bảo vệ môi trường biển. Thu hút đầu tư sản xuất giống chất lượng cao, khỏe mạnh, kháng bệnh, đồng thời nhanh chóng tiếp cận, ứng dụng công nghệ nuôi biển hiện đại ở vùng khơi, tạo ra các sản phẩm chủ lực, đặc thù của địa phương có chất lượng, giá trị kinh tế cao, đáp ứng yêu cầu của thị trường.
Huyện tái cơ cấu toàn diện khai thác thủy sản trên ngư trường, sắp xếp lại đội tàu đánh bắt theo hướng vươn khơi xa, không tăng thêm số lượng tàu, giảm dần tàu công suất nhỏ. Xây dựng các đội tàu mạnh khai thác xa bờ đi đôi với ngăn chặn, giảm thiểu và chấm dứt các hành vi khai thác đánh bắt thủy sản bất hợp pháp, nghiêm cấm và xử lý nghiêm các hoạt động khai thác đánh bắt mang tính tận diệt. Tăng cường bảo vệ, tái sinh, phục hồi nguồn lợi thủy sản tự nhiên.
Huyện củng cố và phát triển các hình thức liên kết sản xuất trên biển, gồm: Tổ, đội, hợp tác xã, liên kết các khâu khai thác, thu mua, tiêu thụ thủy sản theo chuỗi giá trị. Huy động nguồn lực đầu tư cơ sở hạ tầng nghề cá, các khu neo đậu trú bão tại vùng trọng điểm nghề cá.
Nằm trên vùng biển Tây Nam đất nước, Kiên Hải sở hữu nhiều hòn đảo, bãi biển đẹp được xưng tụng như một “Vịnh Hạ Long” của đất phương Nam. Đặt chân đến đây, du khách thật sự ấn tượng với Bãi Chén (Hòn Tre), Bãi Bàng (Lại Sơn), Bãi Cây Mến (An Sơn), Hòn Mấu (Nam Du)… và những đỉnh núi như: Đỉnh Đá Đài (Hòn Tre), đỉnh Ma Thiên Lãnh (Lại Sơn), đỉnh Rađa (An Sơn)… Tiếp đến, Kiên Hải có đình, miếu, dinh, lăng… gắn với lễ hội dân gian, văn hóa miền biển như: Lăng Ông Nam Hải (Hòn Mấu – Nam Du), Miếu bà Chúa Xứ, Dinh thờ cá ông (Hòn Tre), Đình Nguyễn Trung Trực, Đình thần Nam Hải (Lại Sơn)… Ngoài ra, huyện đảo này còn có làng nghề nước mắm Hòn nổi tiếng khắp “Nam kỳ lục tỉnh” từ đầu thế kỷ XX mà cư dân đảo Lại Sơn lưu truyền câu ca dao dạt dào tình cảm: “Nước mắm Hòn, dầm con cá bẹ – Bởi mê nước mắm Hòn, em trốn mẹ theo anh.”
Đây là tiềm năng, lợi thế, điều kiện thuận lợi cho phép Kiên Hải phát triển du lịch sinh thái biển đảo trở thành ngành kinh tế mũi nhọn trong chiến lược phát triển kinh tế – xã hội của địa phương.
Để phát triển du lịch, thời gian qua huyện đảo Kiên Hải huy động nhiều nguồn lực đầu tư cơ sở hạ tầng như: Hệ thống đường quanh đảo, ngang đảo, bến cập tàu ở Hòn Tre, Lại Sơn, An Sơn và đưa điện lưới quốc gia ra hai xã Hòn Tre, Lại Sơn. Tiếp đến, doanh nghiệp vận tải mở tuyến cao tốc biển Rạch Giá – Hòn Tre – Lại Sơn – An Sơn và Phú Quốc – Nam Du phục vụ du khách đi lại nhanh chóng, an toàn. Ngoài ra, cư dân trên đảo đầu tư phát triển cơ sở lưu trú, du thuyền, dịch vụ du lịch theo hướng khang trang, hiện đại, nâng lên chất lượng phục vụ, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu tham quan, du lịch, nghỉ dưỡng, tắm biển, vui chơi giải trí, thưởng thức đặc sản hải sản… của khách du lịch khi đến huyện đảo Kiên Hải.
Để ngành “công nghiệp không khói” huyện đảo ngày càng phát triển, Huyện tiếp tục tăng cường quảng bá, mời gọi thu hút đầu tư phát triển du lịch, nhất là phát triển các loại hình, sản phẩm du lịch đặc thù như: Du lịch khám phá, trải nghiệm, nghỉ dưỡng, sinh thái, vườn đồi, leo núi, cắm trại, chèo thuyền, câu cá, thể thao dưới nước, lặn ngắm san hô… Huyện mời gọi nhà đầu tư kết hợp khuyến khích hộ dân tham gia đầu tư phát triển du lịch gắn với đào tạo nguồn nhân lực phục vụ du lịch, tăng cường công tác bảo vệ cảnh quan môi trường…
Tải về: Cẩm nang du lịch Kiên Hải Kiên Giang
Xem thêm: Nghiên cứu phát triển tứ giác du lịch: Hà Tiên – Phú Quốc – Nam Du – Rạch Giá hình thành tuyến du lịch biển Tây
