Năm 1471, nhiều người Thanh Hóa và Nghệ An theo vua Lê Thánh Tông nam tiến, đã khai phá đất đai và lập làng mới, góp phần tạo nên phương ngữ Nam Trung Bộ, đặc biệt là phương ngữ Quảng Nam – Đà Nẵng đặc sắc. Một số làng xã có địa hình hiểm trở, cho đến nay vẫn giữ giọng Thanh Hóa, ví dụ bên kia đèo Le của Quế Sơn, nơi có những làng mà tổ phụ là người Thanh Hóa. Do ít có sự giao lưu ngôn ngữ nên có những âm rặt của người Thanh còn được giữ lại dù bà con đã sống giữa lòng Quảng Nam trên 500 năm.
/ TẠI SAO NÊN CHỌN ĐÔNG PHƯƠNG
Tư vấn tận tâm, nhiệt tình: Trung tâm sẽ giải đáp tất cả thắc mắc của học viên một cách rõ ràng và chi tiết nhất.
Chi phí thấp nhất, không phát sinh: Chi phí du học sẽ được Trung tâm tư vấn đầy đủ và rõ ràng, cam kết không phát sinh sau khi ký hợp đồng.
Tư vấn trường học, ngành học phù hợp với học viên: Trong quá trình học tiếng tại trung tâm, các bạn học viên sẽ được trung tâm giới thiệu, tư vấn những trường học phù hợp với từng bạn. Các bạn được tự do lựa chọn trường mà các bạn muốn du học.
Đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhân viên vui vẻ, nhiệt tình giúp đỡ học viên.
Thời gian học tiếng nhiều nhất: Trước khi bay, học viên sẽ được học tiếng Hàn tại trung tâm từ thứ 2 đến thứ 6. Thời gian học từ 4-6 tiếng mỗi ngày để các bạn có đủ kiến thức thi visa và giao tiếp cơ bản khi sang Hàn Quốc.
Hỗ trợ học viên trong suốt những năm du học tại Hàn Quốc: Trung tâm sẽ giới thiệu, hỗ trợ tìm việc làm thêm cho các bạn du học sinh. Các nhân viên của trung tâm tại Hàn Quốc sẵn sàng giúp đỡ các bạn khi có khó khăn trong học tập, cuộc sống. Bên cạnh đó, khi học viên cần gia hạn visa, làm hồ sơ thăm thân, hoặc chứng minh tài chính cũng sẽ được trung tâm hỗ trợ.
Bạn hãy tự mình đến với trung tâm và cảm nhận điều đó nhé.
Inbox Page để được tư vấn và học thử miễn phí:
https://www.facebook.com/TrungtamduhocDongPhuong
Hotline: 089 953 7678 (Thầy Sang) - 0707072711 (Cô Ngọc)
Hoa Ngữ Đông Phương Đơn vị đào tạo Tiếng Trung uy tín & chất lượng tại HCM
Hoa Ngữ Đông Phương là một trong những địa chỉ dạy tiếng Trung cấp tốc tại TP. HCM uy tín bậc nhất. Hoa Ngữ Đông Phương nổi tiếng với đội ngũ gia sư bản xứ, cam kết chuẩn đầu ra, mang đến những chương trình học tập đa dạng, linh hoạt nhằm giúp học viên nắm vững kiến thức nền tảng một cách nhanh chóng và phát triển khả năng ngôn ngữ toàn diện.
Nhằm nâng cao chất lượng đào tạo cũng như công đoạn xử lý hồ sơ du học, kể từ ngày 15/08/2023 Đông Phương chính thức ngừng liên kết với các chi nhánh du học Hàn Quốc tại Cần Thơ, Kiên Giang và Bình Định.
Phương ngữ Thanh Hóa hay thổ ngữ Thanh Hóa, tiếng Thanh Hóa, tiếng địa phương Thanh Hóa là một phương ngữ thuộc vùng phương ngữ Trung của tiếng Việt lưu hành chủ yếu trong phạm vi xứ Thanh, ngày nay là tỉnh Thanh Hóa (trừ một số vùng nhỏ như phía đông huyện Nga Sơn), với hạt nhân là đồng bằng sông Mã.
Phương ngữ Thanh Hóa hiện đang được xếp vào vùng phương ngữ Trung của tiếng Việt, nhưng việc xếp phương ngữ Thanh Hóa vào vùng phương ngữ Trung lại không được một số nhà ngôn ngữ học Việt Nam đồng thuận.
Phương ngữ Thanh Hóa nói chung được coi là trung gian giữa vùng phương ngữ Bắc (vùng Bắc Bộ) và vùng phương ngữ Trung (vùng Bắc Trung Bộ).[1][2]
Về giọng điệu, người Thanh Hóa nói giọng Bắc[3] trong khi có một bộ phận từ vựng và một số đặc điểm ngữ âm lại khá gần với người Nghệ An và Hà Tĩnh.
Hoàng Thị Châu, Vương Hữu Lễ, v.v. xếp phương ngữ Thanh Hoá vào vùng phương ngữ Trung trong khi Nguyễn Bạt Tụy lại xếp phương ngữ Thanh Hóa vào vùng phương ngữ Bắc.[4] Nguyễn Kim Thản thì cho rằng "một phần tỉnh Thanh Hóa thuộc về vùng phương ngữ Bắc,[5] phần còn lại thuộc về vùng phương ngữ Trung"[6] nhưng lại không chỉ rõ ranh giới giữa hai phần nêu trên. Căn cứ trên ngữ âm và từ vựng, Trương Văn Sinh và Nguyễn Thành Thân cho rằng đây là một phương ngữ chuyển tiếp nhưng có thể xếp vào vùng phương ngữ Trung.[7] Quan điểm này đặc biệt quan tâm đến diện mạo của từ vựng cũng như các yếu tố cổ là đặc điểm chung giữa phương ngữ Thanh Hóa với phương ngữ Nghệ Tĩnh, và sự tương đồng của thổ ngữ tại thành phố Thanh Hóa cũng như thành phố Vinh so với vùng phương ngữ Bắc chỉ là kết quả của sự xuất hiện các kôinê văn hóa.[7] Ngược lại, Phạm Văn Hảo cho rằng mặc dù phương ngữ Thanh Hóa tương tự phương ngữ Nghệ Tĩnh về phụ âm đầu, các từ về khẩu ngữ, một bộ phận từ vựng, v.v. nhưng về tổng thể ngữ âm và từ vựng, nên xếp phương ngữ Thanh Hóa vào vùng phương ngữ Bắc.[2]
Trước đây, vì lý do khí hậu và ngôn ngữ (có nhiều tương đồng với các phương ngữ Bắc) mà một số học giả người Pháp thời Pháp thuộc muốn đem Thanh Hóa nhập vào Bắc Kỳ, để tách Thanh Hóa khỏi Trung Kỳ "trực trị" của triều đình Huế, thể hiện kín đáo một quan điểm mang ý đồ chính trị, vì bấy giờ Bắc Kỳ là đất bảo hộ của Pháp.[8]
Tiếng địa phương Thanh Hóa được coi là "một thổ ngữ chuyển tiếp giữa phương ngữ miền Bắc và phương ngữ miền Trung", vừa có yếu tố giống phương ngữ miền Trung, lại vừa có yếu tố giống phương ngữ miền Bắc. Một số tác giả còn cho rằng tiếng Thanh Hóa là "nguồn cội" hay "điểm xuất phát" của phương ngữ Nam Trung Bộ gắn với quá trình mở cõi vào Nam của chúa Nguyễn. Phương ngữ Thanh Hóa còn bảo lưu nhiều yếu tố cổ của tiếng Việt.[9]
Về địa lý, Thanh Hóa được đóng khung bởi ba bề núi, một mặt biển. Tính ổn định về lịch sử, địa lý và tính bền vững của cư dân bản địa người Việt Cửu Chân (xuất hiện từ thời Hùng Vương và có thể xa xưa hơn nữa) là cơ sở để hình thành một kiểu lời ăn tiếng nói giàu sắc thái thổ âm–ngữ Thanh Hóa.[8]
Ngoài đặc trưng về thanh điệu (thanh hỏi và thanh ngã), trong phương ngữ Thanh Hóa có một số vần[2] và phụ âm đầu[10] bị biến đổi.
Có những thành ngữ, tục ngữ, ca dao in dậm dấu vết thổ âm–ngữ xứ Thanh, đã góp phần làm giàu có thêm kho tàng văn hóa dân gian Việt Nam:[8]
Dân ca Thanh Hóa sử dụng nhiều từ địa phương[11]
Trong dân ca Thanh Hóa còn có hiện tượng dùng song song cả từ địa phương và từ toàn dân:[12]
Dân ca Đông Anh (thành phố Thanh Hoá) có câu: Ba bốn o có bợm cùng chăng,... nếu thay o bằng cô, bợm bằng bạn thì mất nét đặc sắc của dân ca Thanh Hóa.
Trong trò Trống mõ, một trò diễn cũng thuộc dân ca Đông Anh có câu hát:[14]
Theo quy luật biến đổi âm cuối của phương ngữ Thanh Hóa, từ tầm tơn ở đây tương ứng với tầm tơi, chính là mùng tơi của tiếng Việt phổ thông. Tuy nhiên, do không nắm được quy luật này mà người viết sách đã chú giải rằng tầm tơn là do đọc chệch từ tầm tơ mà thành.
Hay trong điệu múa Ngô quốc của trò Xuân Phả (huyện Thọ Xuân) có câu hát:[15]
Từ lổ trong phương ngữ Thanh Hóa chính là trổ (chuối trổ buồng), không phải là lỗ trong lỗ lãi.
Sách Thanh Hóa quan phong cũng ghi nhận một số thổ âm Thanh Hóa như chắc (=nhau):[16]
Văn học hiện đại cũng có nhiều trường hợp đặc sắc, như bài thơ "Nhớ" của Hồng Nguyên viết những năm đầu của cuộc chiến tranh Đông Dương lần thứ Nhất:
Trong một số ngữ cảnh, trên sách báo cũng xuất hiện các từ thuộc phương ngữ Thanh Hóa nói riêng và phương ngữ tiếng Việt nói chung. Một thống kê thực hiện trong những năm 1980 cho biết trên sách vở và báo chí xuất bản ở Thanh Hóa, cứ 6,4 trang (mỗi trang gồm 350 tiếng) thì có một từ địa phương xuất hiện, so với 4,4 trang ở Nghệ Tĩnh và 8,3 trang ở Vĩnh Phú.[17]
Thổ ngữ tại làng Cổ Định, xã Tân Ninh huyện Triệu Sơn có những nét đặc trưng riêng, người làng bên cạnh có thể không hiểu. Thổ ngữ tại thôn Hoa Trường, xã Hoa Lộc, huyện Hậu Lộc giống phương ngữ Nghệ An, được gọi là tiếng "Nghệ non". Thổ ngữ làng Kênh Thủy xã Vĩnh Thịnh, huyện Vĩnh Lộc có cách dùng từ vựng khác biệt. Ví dụ: tóc gọi là tắc, mũi gọi là mủn, răng gọi là nanh, lưỡi gọi là lản, chân gọi là chò.
Những biến đổi ngữ âm của phương ngữ Thanh Hóa so với các phương ngữ Bắc và các phương ngữ Trung là khá phổ biến. Một người Thanh Hóa có thể nói chị thành chậy ([chệi]) mà với bản thân họ, 2 cách nói này có giá trị ngang nhau trong khi với một người Hà Nội và một người Huế thì hai từ này không phải biến thể của nhau.[18]
Phương ngữ Thanh Hóa gồm 20 phụ âm như phương ngữ Bắc, tuy nhiên một số vùng ven biển có tới 23 phụ âm giống như phương ngữ Trung, hơn phương ngữ Bắc 3 phụ âm uốn lưỡi /ʂ, ʐ, ʈ/ (chữ quốc ngữ ghi bằng s, r, tr).
Phương ngữ này cũng giữ lại một số phụ âm tắc đang trong quá trình xát hóa như k/g (ví dụ: cấy, so với gái trong phương ngữ Bắc), d/z (đao/dao), v.v.[2]
Nhà ngôn ngữ học Hoàng Thị Châu đã khảo sát về sự phân biệt hai phụ âm tr/ch ở Thanh Hóa. Kết quả là tại các huyện ven biển: Nga Sơn (ở phía đông bắc) và Quảng Xương, Tĩnh Gia (ở phía đông nam), phần lớn người dân có phân biệt tr/ch. Hiện tượng phân biệt tr/ch cũng diễn ra ở một số xã của huyện Nông Cống và lẻ tẻ ở một số xã của các huyện khác trong tỉnh. Tuy nhiên, phần đông người Thanh Hóa không phân biệt tr/ch. Đặc biệt là một số địa phương phát âm tr thành t (trời trong trẻo thành tời tong tẻo) như các xã Nga Mỹ, Nga Thủy thuộc huyện Nga Sơn, xã Phú Yên thuộc huyện Thọ Xuân.[19]
Một số thổ ngữ ở các huyện Thọ Xuân và Triệu Sơn (phía tây và tây nam đồng bằng Thanh Hóa) thậm chí còn phát âm ch thành tr, d thành r. Ví dụ về một đoạn đối thoại giữa các cụ già ở xã Hạnh Phúc, huyện Thọ Xuân:[20]
Một cuộc khảo sát đã cho thấy ở Thanh Hóa, vào đầu thế kỉ 21 một số thổ ngữ còn lưu giữ những biến thể phát âm phụ âm đầu không gặp ở các thổ ngữ hay phương ngữ nào khác ở Việt Nam, đó là các biến thế [ɟ], [k'], [p'], [ɾ] của các phụ âm /c/,/f/, /χ/, /ʐ/, /ʂ/.[10]
Tác giả Đỗ Tiến Thắng đã khảo sát tại một thổ ngữ thuộc phương ngữ Thanh Hóa về các phụ âm đầu có liên hệ và có thể là âm gốc của phụ âm "v" trong tiếng Việt phổ thông:[22]
Trong một số trường hợp, âm oa có xu hướng biến đổi thành uo.[23] Ví dụ: toàn được đọc như nửa toàn nửa tòn, quạt được đọc như nửa quạt nửa cọt. Trong phương ngữ Nam cũng có hiện tượng này,[23] và tại một số thổ ngữ ở Quảng Bình, Quảng Trị thì âm uâ biến đổi thành uư (mùa xuân thành mùa xuưn).[24]
Trong hệ thống vần của phương ngữ Thanh Hóa có một số vần không có trong tiếng Việt phổ thông cũng như không thấy ở các phương ngữ khác như /âj/ [ệi][25] (ví dụ: /câj6/ hay [chệi] tương ứng với chị trong tiếng phổ thông), /âƯ/ [ẫư] (ví dụ: /cƯ4/ hay [chẫư], tương ứng với chữ), /âw/ [ôu] (ví dụ: /mâw6/ hay [mộu], tương ứng với mụ).[2]
Vần có thể thay đổi toàn bộ hoặc chỉ thay đổi một bộ phận (âm chính, âm cuối) như dưới đây.
Trong phương ngữ Thanh Hóa, các nguyên âm đôi /ie/ [iê], /Ươ/ [ươ], /uô/ [uô] bị triệt tiêu, chính điều này đã làm nảy sinh sự đối lập trường độ giữa các âm /i/ với /i:/, /Ư/ và /Ư:/, /u/ và /u:/,[2] ví dụ: mía trong tiếng phổ thông trở thành /mi:3/ [mí:], kéo dài hơn so với mi3 [mí] (trong mí mắt). Sự thay đổi này không phụ thuộc vào phụ âm đầu kết hợp với âm chính tuy nhiên lại phụ thuộc vào sự kết hợp với các thanh điệu: miên được đọc thành mi:n, miến thành mi:3n nhưng miền và miện lại không thay đổi còn cặp miển/miễn dường như mới bắt đầu quá trình triệt tiêu. Hay là "biết" đọc là "bít".
Các nguyên âm /e/ [e], /ɔ/ [o:][2] và /ɔ/ [o] được chuyển tương ứng thành các âm chuyển sắc /ie/ [iê] và /wo/ [uô], ví dụ le te trở thành lia tia, to nhỏ trở thành tua nhủa. Quá trình này cũng không phụ thuộc vào phụ âm đầu mà phụ thuộc vào các thanh điệu, ví dụ me được đọc thành /mie/ [miê], mé thành /mie3/ [miế], mẻ/mẽ thành /mie4/ [miể] nhưng mè lại thành /mæ2/ [miè], mẹ lại thành /mæ6/ [miẹ],[26] hoặc bó thành /bwo3/ [buố] nhưng bò lại thành [buò].[26]
Giống như các phương ngữ khác của tiếng Việt, những biến thể ngữ âm thường là những âm tố nằm giữa giới hạn của hai âm vị hoặc hai âm vị kề nhau trong hệ thống âm vị tiếng Việt. Ví dụ: i đọc thành êi (chị/chệi, dịch/dệich), u đọc thành ôu (chục/chộuc, bụng/bộung).[27]
Một số biến đổi âm chính có tính đối xứng như [â] – [ă], [â] – [Ư] [2] hay [ô] – [u] nhưng các thay đổi này phụ thuộc vào cả phụ âm đầu, âm cuối và thanh điệu. Ví dụ chân chuyển thành chưn trong khi sân chỉ thay đổi phụ âm đầu (s/x) ở một số thổ ngữ, âm chính không thay đổi, còn đầu lại chuyển thành đàu. Ngược với diễn tiến [â] – [Ư] là diễn tiến [Ư] – [â]: bực chuyển thành bậc, nóng nực chuyển thành nóng nậc, nóng rực chuyển thành nóng rậc, đực chuyển thành đậc.
Hệ thống âm cuối tương tự như trong các phương ngữ Bắc và phương ngữ Trung trừ phương ngữ Huế.[2] Riêng trong một số từ còn dấu vết của âm cuối /Ư/ nhưng đã không còn tư cách âm vị học.[2]
Tuy nhiên, nhiều thổ ngữ của phương ngữ Thanh Hóa còn giữ lại hệ thống phụ âm cuối với khá nhiều từ cặn có phụ âm cuối -n, trong khi các phương ngữ khác đã biến đổi thành -j:[28]
Đặc biệt, trong một số trường hợp các âm đầu lưỡi /n/, /t/ khi đi sau các âm chính /i/ và /e/ thì trở thành các âm mặt lưỡi,[2] ví dụ xin thành xinh (nhưng tin được giữ nguyên mà không trở thành tinh), nít thành ních, quỵt thành quỵch…
Đôi khi phụ âm cuối được giữ lại trong khi các phương ngữ khác (trừ phương ngữ Nghệ Tĩnh) đã thành âm tiết mở: rẽn/rễ, rui mèn/rui mè, chỉnh khâu/chỉ châu, kiển (kẻn)/ghẻ, quả bính/quả bí, rẽn/rễ, nhẹn/nhẹ…. Riêng các trường hợp chỉnh khâu (phương ngữ Nghệ Tĩnh: chỉn khâu), quả bính (phương ngữ Nghệ Tĩnh: quả bín) là do âm cuối là âm đầu lưỡi trở thành các âm mặt lưỡi.
Thanh điệu, đặc biệt là các thanh hỏi, ngã là một trong những dấu hiệu quan trọng để nhận diện phương ngữ Thanh Hóa. Phương ngữ Thanh Hóa gồm có 5 thanh điệu: sắc, nặng, huyền, ngang, hỏi (ngã). Trừ một số ít vùng phân biệt hai thanh hỏi và ngã, đa số người Thanh Hóa nhập hai thanh điệu này làm một, có nơi nói nặng thanh ngã, có nơi còn lẫn lộn giữa hai thanh.[2]
Việc rút gọn chỉ còn 5 thanh điệu cũng là một đặc điểm làm căn cứ để một số nhà ngôn ngữ học xếp phương ngữ Thanh Hóa vào vùng phương ngữ Trung. Nhưng trong khi các phương ngữ Trung khác ngoại trừ phương ngữ Huế chỉ có 4 thanh điệu vì phát âm không phân biệt thanh hỏi/ngã với thanh nặng thì phương ngữ Thanh Hóa, phương ngữ Huế cùng với các phương ngữ Nam lại phát âm không phân biệt thanh hỏi với thanh ngã.[29] Ví dụ: với cụm từ chủ nghĩa xã hội thì với người Nghệ Tĩnh Bình Trị, cả ba từ đầu mang dấu nặng còn với hầu hết người Thanh Hóa, cả ba từ đầu mang dấu hỏi.
Tuy nhiên, trong khi các phương ngữ Trung khác từ Nghệ An đến Thừa Thiên Huế có điệu tính khá tương đồng và có một hệ thống thanh điệu khác với phương ngữ Bắc và phương ngữ Nam do có độ trầm lớn hơn, thì các thanh điệu (ngoài thanh hỏi/ngã) của phương ngữ Thanh Hóa lại giống với phương ngữ Nam.[30]
Cũng có một số thổ ngữ nhỏ ở đồng bằng Bắc Bộ hòa nhập thanh hỏi và thanh ngã làm một, như tại xã Đông Quan, huyện Đông Hưng, Thái Bình.[31]
Ngoài ra, trong một số trường hợp, phương ngữ Thanh Hóa sử dụng các từ cổ với dấu hỏi trong khi phương ngữ Bắc đã chuyển sang thanh ngã do quá trình hữu thanh hóa xảy ra đồng thời với việc hạ thấp thanh điệu.[32] Ví dụ: khở so với gỡ, khỏ so với gõ, khản so với gãi. Các cặp dấu tương tự là thanh sắc/thanh nặng như khót/gọt, thốt/dột hoặc thanh ngang/thanh huyền như kha/gà, chi/gì. Hiện tượng này không xảy ra một cách tuyệt đối như trong phương ngữ Nghệ Tĩnh, vì vẫn có một số từ đã hoàn thành quá trình chuyển hóa như trong phương ngữ Bắc, ví dụ: vỗ/vổ (không còn là phổ), gặp (không còn là kháp). Điều này càng khẳng định tính chuyển tiếp của phương ngữ Thanh Hóa.
Một số từ đặc trưng của phương ngữ Thanh Hóa: trốc (đầu), trượng (mắt), me (con bê), ỉn, ỉ (con lợn), ruốc (moi), con của (vật nuôi), anh đỏ, chị đỏ (trai gái nông dân lấy vợ, lấy chồng chưa có con),[8] cắm (sủa).
Khá nổi bật là nhóm từ thường dùng trong khẩu ngữ[2] hay về mặt từ loại là các đại từ,[33] rất giống với phương ngữ Nghệ Tĩnh như đại từ nghi vấn: mô (đâu), chi (gì), răng (sao), đại từ chỉ định: ni (này), tê (kia), nớ (ấy), ở ri (thế này), đại từ xưng hô: mi (mày), nớ (ấy), tau (tao). Một số đại từ nhân xưng trong phương ngữ Thanh Hóa cũng được sử dụng trong một số thổ ngữ thuộc vùng phương ngữ Bắc như cha (bố, cũng xuất hiện ở Hà Nam), thầy (bố), dượng (chồng của dì, cũng dùng ở Thái Bình).[34] Đặc biệt, từ cha ở Thanh Hóa cũng như ở Hà Nam, được dùng để khóc người cha đã chết,[34] không dùng trong đời sống như ở Nghệ Tĩnh. Đôi khi một số đại từ ngôi thứ ba giống phương ngữ Nam như cách nói tắt ổng (ông ấy), ảnh (anh ấy), trỏng (trong ấy) nhưng có nhiều từ không gặp ở các phương ngữ khác như mê (nhiều), mê ra (nhiều lắm), mê man (rất nhiều), cả cả (tất cả)
Ngoài những từ đồng nghĩa nhưng khác âm với tiếng Việt phổ thông như đã nêu ở trên, phương ngữ Thanh Hóa còn có một số từ đồng âm nhưng khác nghĩa với tiếng Việt phổ thông như mê man (rất nhiều), tê (kia, không phải ở trạng thái mất hết cảm giác ở một bộ phận nào đó của cơ thể), cân kè (cây cọ), cấy đài (cái gầu múc nước).[35]
Trong nhiều trường hợp, phương ngữ Thanh Hóa không thay thế hoàn toàn so với tiếng Việt phổ thông, mà chỉ được sử dụng trong một số ngữ cảnh nhất định. Ví dụ kêu được dùng để thay thế gọi trong các trường hợp:[35]
Nhưng lại dùng gọi trong một số ngữ cảnh khác: Gọi đến cơ quan, Tiếng gọi của trái tim.
Một phương thức cấu tạo từ đa tiết trong phương ngữ Thanh Hóa là kết hợp yếu tố địa phương với yếu tố toàn dân. Về từ láy, có mê man (rất nhiều), lần khân. Về từ ghép có ăn trấm, ăn trẩy, ăn trắt.[35]
Tính chuyển tiếp của phương ngữ Thanh Hóa thể hiện rõ trong hệ thống từ vựng. Trong khi sử dụng cùng thạch sùng, thằn lằn, rèm, màn với phương ngữ Bắc (tương ứng trong các phương ngữ Trung và Nam là thằn lằn, rắn mối, màn, mùng) thì cũng dùng hòm, rương như phương ngữ Trung và Nam (tương ứng trong phương ngữ Bắc là áo quan, hòm).[36]
